پدافند غیرعامل
تعریف پدافند غیرعامل مجموعه اقدامات بنیادی و زیربنایی بدون جنگ‌افزار است که اجراي آنها باعث حذف یا به حداقل رساندن تلفات جانی و خسارات مالی تجهیزات و تاسیسات در حوادث، حملات و بحران‌ها خواهد شد. امنیت از نیازهاي اولیه توسعه اقتصادي و اجتماعی هر کشور است. از اصول اولیه برای کاهش آسیب‌پذیري هنگام بروز بحران، تدابیر و اقدامات پدافند غیرعامل قبل از وقوع آن است. در امور دفاعی نیز بکارگیري اصول و ملاحظات پدافند غیرعامل اهمیت ویژه داشته و می‌تواند مکمل دفاع عامل باشد. امروزه پدافند غیرعامل از مؤثرترین و پایدارترین روش‌های دفاع در برابر تهدیدات، مدنظر اکثر کشورهای جهان قرار گرفته و حتی کشورهای برخوردار از توان نظامی بسیار بالا نیز (نظیر آمریکا و روسیه) به این موضوع بطور ویژه پرداخته‌اند. رشد سریع شهرنشینی نـه تنهـا هویت شـهري و کارکردهـاي مورد انتظار را تغییر داده، بلکه زمینه‌ساز بروز مخاطرات جدي در منـاطق شـهري نیز شده اسـت. در برنامه‌ریزي‌هاي شهري و منطقه‌اي، پدافند غیرعامل باید به عنوان یک اقدام در مرحله پیش از بحران، با هدف کاهش آسیب‌پذیري زیرساخت‌ها مد نظر قرار گیرد. پایداري شهرها در برابر ناامنی با اقداماتی قابل افزایش است، از جمله: برنامه‌ریزي و طراحی دقیق شهرها، تعیین نقاط آسیب‌پذیر، پهنه‌بندي مناطق مخاطره‌آمیز و تقویت سازمان‌هاي دخیل در مدیریت بحران و امنیت. از اهداف دیگر پدافند غیرعامل كاهش قابليت و توانايي سامانه‌‌هاي شناسايي اهداف، هدف‌يابي و دقت هدف‌گيري تسليحات آفندي دشمن و تحميل هزينه بيشتر به وي است. در کشور ما با وجود موقعیت خاص ژئوپولوتیک، دارا بودن ثروت‌های عظیم نفت و گاز، ورود به عرصه‌های فناوری نوین و تهدیدات استکبار جهانی برای نظام به موضوع پدافند غیرعامل توجه چندانی نشده است. مطالعات پژوهشگران نشان می‌دهد که فرهنگ پدافند غیرعامل حتی در کلانشهرهای ایران نیز هنوز در سطح بسیار پایینی است و نیاز به برنامه‌ریزي بیشتري دارد. اصول پدافند غيرعامل عبارتند از:
– انتخاب عرصه‌‌هاي ايمن در جغرافياي کشور
- تعيين مقياس بهينه استقرار جمعيت و فعاليت در فضا
- پراکندگي در توزيع عملکرد‌ها متناسب با تهديدات و جغرافيا
- انتخاب مقياس بهينه از پراکندگي و توجيه اقتصادي پروژه
- كوچك‌سازي، ارزان‌سازي و ابتکار در پدافند غيرعامل
- موازي‌سازي سيستم‌هاي پشتيباني وابسته
- مقاوم‌سازي، استحكامات و ايمن‌سازي سازه‌‌هاي حياتي
- مكان‌يابي استقرار عملکرد‌ها
- مديريت بحران دفاعي در صحنه‌‌ها
- استتار و نامرئي‌سازي
- کورکردن سيستم اطلاعاتي دشمن
- اختفاء با استفاده از عوارض طبيعي
- پوشش در همه زمينه‌‌ها
- فريب، ابتکار عمل و تنوع در کليه اقدامات
- حفاظت اطلاعات سيستم‌هاي حياتي و مهم
- توليد سازه‌‌هاي دو منظوره (موانع)
براي اتخاذ یک استراتژي امنیتی موثر باید رویکردها و رویه‌های منسجم، یکپارچه و دقیق توسط افراد خوش‌فکر و خلاق با نوآوري و منابع در دسترس، شکل گیرد. نظر به اهمیت و ضرورت رعایت اصول پدافند غیرعامل در پروژه‌ها، شرکت شارستان طرح تبریزبا آموزش کارشناسان خود در دوره‌های سازمان و قبولی در آزمون، موفق به اخذ گواهینامه صلاحیت در تاریخ 1397 در این رشته شد و در حال حاضر چند پروژه در این حوزه در دست اجرا دارد.